Mowa to używanie języka w procesie porozumiewania się ludzi ze sobą. Celem mowy jest nadawanie i odbieranie komunikatów w formie przekazów językowych: ustnych, pisemnych, gestów i mimiki. Dziś skupimy swoją uwagę na etapach rozwoju mowy u dzieci, a możemy wyróżnić ich cztery.
Pierwszy okres – melodii zaczyna się od urodzenia i trwa do pierwszego roku życia. Pierwszy krzyk dziecka jest oznaką jego aktywności życiowej, ale także potwierdzeniem funkcjonowania narządów mowy. Na samym początku dziecko porozumiewa się z otoczeniem za pomocą krzyku. Mamy dość szybko uczą się odczytywać potrzeby dziecka po rodzaju krzyku. Dziecko może komunikować mokrą pieluszkę, głód, zmęczenie, przegrzanie, ból, a także potrzebę bliskości z mamą. W miarę nabywania doświadczeń dziecko zaczyna kojarzyć krzyk z przywołaniem bliskiej osoby. W okresie melodii dzieci głużą, gaworzą. Około 10 miesiąca życia powinny pojawić się echolalia, czyli tendencja do powtarzania własnych i zasłyszanych słów.
Drugi okres – wyrazu przypada na drugi rok życia dziecka. Intensywne poznawanie otaczającego świata sprawia, że dziecko rozumie o wiele więcej słów i wyrażeń, niż jest w stanie samodzielnie wypowiedzieć. Charakterystyczną cechą mowy dziecka jest w tym okresie upraszczanie słów.
Trzeci okres – zdania przypada między drugim a trzecim rokiem życia. Jest to czas, w którym dzieci budują zdania. Początkowo są to proste zdania, złożone z dwóch lub trzech wyrazów. Stopniowo wypowiedzi przechodzą w dłuższe formy. Mowa dziecka w tym okresie staje się, zrozumiała nie tylko dla osób z jego najbliższego otoczenia.
Czwarty okres – swoistej mowy dziecięcej przypada na wiek przedszkolny. W dalszym ciągu wzbogacany jest zasób słownictwa dzieci, umiejętność budowania bardziej złożonych zdań.
Normą jest, kiedy dziecko w wieku:
– 0-1 roku- komunikuje się z dorosłymi za pomocą krzyku. Głuży, gaworzy, wymawia pierwsze wyrazy: mama, tata, lal, baba.
– 1-2 lat- używa prawie wszystkich samogłosek (poza nosowymi ę, ą) oraz wymawia niektóre spółgłoski (p, b,d, t, m, n, k, ś, ź, ć, dź, ch), a pozostałe zastępuje innymi.
W wieku 7 lat dziecko powinno mieć utrwaloną poprawną wymowę wszystkich głosek oraz opanowaną technikę mówienia.
Należy pamiętać, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie i niewielkie opóźnienia rozwoju mowy nie powinny być powodem do niepokoju. Stopień rozwoju mowy zależy tak naprawdę od wielu czynników. Do najważniejszych należy:
– psychofizyczny rozwój dziecka;
– wpływ środowiska.
Trzeba zwrócić szczególną uwagę, aby opóźnienia w poszczególnych etapach nie przekraczały więcej niż 6 miesięcy. Jeśli, któryś z etapów opóźnia się powyżej pół roku koniecznie trzeba skonsultować się z logopedą.
Etapy rozwoju mowy dziecka
