Nieśmiałość dziecka jako problem funkcjonowania w środowisku szkolnym

Pewnie każdy z nas miał do czynienia z osobą nieśmiałą lub sam nią był. Nieśmiałość jest zjawiskiem bardzo powszechnym. Może dotyczyć dziecka, młodzieży, ale także osób dorosłych. Czym właściwie jest? Zaraz się tego dowiemy. Według nas nieśmiałość to pewnego rodzaju uczucie skrępowania, zażenowania, zakłopotania, lęku przed ludźmi i relacjami z nimi.
Dziecko nieśmiałe zazwyczaj jest spokojne, bojące się odezwać, niezadające niewygodnych pytań, uległe. Dlatego przez nauczyciela może być postrzegany jako uczeń bezproblemowy. A tak naprawdę funkcjonowanie w grupie, klasie jest dla niego ogromnym wyzwaniem. Z trudnościami nawiązuje relacje z koleżankami lub kolegami. Ma ich wąskie grono lub nie ma wcale.
Nieśmiałość:
– utrudnia poznawanie nowych osób;
– uniemożliwia nam pokazanie swoich mocnych stron;
– utrudnia porozumiewanie się z innymi;
– współwystępuje z takimi stanami jak lęk, depresja, samotność.
Bardzo dużą rolę w procesie zapobiegania nieśmiałości wśród dzieci i młodzieży pełnią rodzice, dziadkowie i nauczyciele, gdyż mają olbrzymi wpływ na kształtowanie osobowości młodych osób.
Osoby nieśmiałe warto wzmacniać, zachęcać do samodzielności i niezależności. Należy wykazać się opanowaniem i cierpliwością, a także taktem. W klasie trzeba stworzyć przyjazną atmosferę, aby dziecko czuło się bezpiecznie i chciało się otworzyć. W stosunku do takiej osoby trzeba często stosować pochwały i zachęty do podjęcia jakiejś aktywności. Zarówno w domu, jak i w szkole dziecko powinno mieć możliwość dawania i przyjmowania od innych komplementów. Ważną rolę odgrywają tu także rozmowy indywidualne, zarówno te w środowisku domowym z rodzicami, jak i te szkolne z wychowawcą lub innymi nauczycielami.
Dziecko nieśmiałe zazwyczaj nie nawiązuje kontaktu wzrokowego, nie inicjuje samo żadnej aktywności. Jest bierne. Mało się odzywa i niechętnie odpowiada na pytania. Każde dziecko jest inne i inaczej odczuwa uczucie wstydu. Tak naprawdę nie ma jednej teorii dotyczącej nieśmiałości oraz tego, skąd się bierze. Do najczęstszych przyczyn nieśmiałości możemy zaliczyć:
1. uwarunkowania genetyczne;
2. niskie poczucie własnej wartości;
3. konflikty w rodzinie;
4. zbyt duże wymagania stawiane przez rodziców;
5. obawa i lęk przed krytyką, ośmieszeniem, obcymi;
6. tak zwane przypięcie łaty – „dziecko nieśmiałe” –;
7. nadmierne i surowe karanie.
Aby pomóc dziecku przezwyciężyć nieśmiałość, możemy posłużyć się bajkami terapeutycznymi (bajkoterapia). Utożsamianie się z bohaterem bajki zachęci dziecko do rozmowy na temat danej sytuacji. Ważne jest także poczucie humoru, które rozładowuje napięcie w kontaktach międzyludzkich. Warto pokazać dziecku kilka technik relaksacyjnych, aby umiało skutecznie obniżyć poziom napięcia w każdym trudnym dla siebie momencie.
Do psychologa należy udać się w sytuacji, kiedy dziecko często unika sytuacji społecznych lub od nich ucieka, doświadcza silnego emocjonalnego dyskomfortu czy boi się odrzucenia.
Dziecko nieśmiałe stanowi wyzwanie wychowawcze nie tylko dla rodziców, ale także nauczycieli. Walka z nieśmiałością to długi i z reguły trudny proces, który wymaga zaangażowania, że strony samego dziecka, ale także rodziców, nauczycieli, a gdy zajdzie taka potrzeba psychologów.