Rozwój mowy u dzieci z defektem słuchu. Narząd słuchu odgrywa w życiu każdego człowieka bardzo ważną rolę. Służy do odbioru wrażeń dźwiękowych, pozwala na opanowanie mowy, ułatwia komunikację jednostki z otoczeniem, a także utrzymuje równowagę ciała. Audiolodzy za osobę głuchą, uważają taką osobę, która nie odbiera bodźców akustycznych. Utrata słuchu może być częściowa lub całkowita. Dzieci, które źle słyszą, mają trudności w odbiorze mowy. Natomiast dzieci głuche, które zwykle zachowują resztki słuchu – całkowicie mowy nie słyszą. Słuch jest jednym z najważniejszych czynników warunkujących prawidłowy rozwój mowy. W normalnych warunkach przyswajanie mowy przez dziecko odbywa się przez naśladowanie dźwięków słyszanych z otoczenia. Natomiast przy braku słuchu w pierwszym okresie życia – rozwój mowy w ogóle nie następuje.
Reakcje słuchowe dziecka możemy zauważyć już w pierwszych miesiącach życia. Jeżeli dziecko słabo słyszy lub nie słyszy, wówczas jego mowa będzie rozwijać się nieprawidłowo. Przyczyn głuchoty jest wiele:
– czynniki dziedziczne,
– czynniki genetyczne,
– choroby, które przeszła ciężarna,
– leki, które przyjmowała,
– awitaminoza,
– zapalenie opon mózgowych,
– choroby weneryczne,
– zapalenie ucha środkowego,
– choroby wirusowe,
– urazy mechaniczne.
Im wcześniej powstaje deficyt słuchowy, tym większym zahamowaniom ulega rozwój mowy. Dziecko odbiera od otoczenia zniekształcone słowa i w takiej formie przyswaja je sobie, a potem odtwarza. Jeżeli obniżenie słuchu pojawia się około 8 roku życia, wtedy gdy mowa dziecka jest ukształtowana w pewnym stopniu, a dziecko potrafi już pisać i czytać – wywołuje to mniejsze zaburzenia mowy.
Dzieci mające ten sam ubytek słuchu mogą mieć zupełnie różne poziomy rozwoju mowy. Jedni mogą mówić dosyć dobrze i rozumieć mowę, podczas gdy inne z taką samą słyszalnością – mają mowę nieukształtowaną, ubogie słownictwo, niezrozumiałą artykulację, a kontakt słowny z nimi jest utrudniony lub wręcz niemożliwy.
U dzieci z zaburzeniami słuchu możemy dostrzec szereg charakterystycznych objawów towarzyszących mówieniu między innymi:
- słyszalny oddech
- słaba sprawność aparatu artykulacyjnego
- mowa monotonna
- nosowanie otwarte
- mylenie samogłosek
- ubezdźwięcznienia głosek dźwięcznych
- nadmierne natężenie głosu.
Dzieci z defektami słuchowymi lub z głuchotą dużą wagę przywiązują do narządu wzroku, a mianowicie do oczu. Obserwują one co dzieje się dookoła nich, a także starają się odczytywać z ust. Bez dobrego wzroku byłoby to niemożliwe. Dzieci źle słyszące lub głuche przejawiają stany wzmożonej pobudliwości nerwowej – nerwowość. Głuchota wpływa też na rozwój psychiczny dziecka. Na kształtowanie i rozwój mowy duży wpływ ma klimat panujący w rodzinie. Jest zasadnicza różnica między dziećmi niedosłyszącymi, a dziećmi głuchymi, dlatego musimy zdawać sobie sprawę, że inaczej postępujemy w każdym przypadku.
Rodzice muszą być czujni i bacznie obserwować rozwój swoich dzieci od pierwszych chwil ich życia. Aby móc szybko zareagować, gdy zauważą coś niepokojącego.